Arytmia serca - przyczyny, objawy, leczenie

Arytmia to choroba polegającą na zaburzeniu rytmu serca. O arytmii mówimy wtedy, gdy zaburzona zostaje częstotliwość skurczów serca lub ich rytm. Choroba przejawia się nagłymi przyspieszeniami, zwolnieniami lub nieregularnością rytmu serca. Norma to 60 - 100 uderzeń na minutę. Zdrowe serce, dzięki silnym skurczom czterech jam (przedsionków i komór), w ciągu jednej minuty tłoczy przez ciało około 5 litrów krwi ( 15 centymetrowy mięsień wykonuje w ciągu każdej doby naszego życia tytaniczną pracę przepompowania 10 000 litrów krwi!). Skurcze wywoływane są poprzez bodźce elektryczne, powstające w węźle zatokowym, utworzonym przez wyspecjalizowane komórki, umiejscowione w prawym przedsionku serca. Występowanie arytmii w mniejszy lub większy sposób łączy się z zaburzeniami czynności elektrycznej serca.

Arytmia może być następstwem różnych schorzeń serca, wad wrodzonych, nabytych, chorób płuc i tarczycy. Powstanie jej może być powodowane zaburzeniami autonomicznego układu nerwowego, który reguluje pracę całego organizmu. Najczęstszą przyczyną arytmii jest choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, choroba zastawek serca. Powodować ją mogą także zaburzeni gospodarki hormonalnej, zaburzenia poziomu elektrolitów we krwi oraz niektóre leki.

Arytmia serca może powodować różne dolegliwości w postaci uczucia duszności, bólu wieńcowego, zawrotów głowy, a nawet utraty przytomności. Długo utrzymująca się arytmia jest bardzo niebezpieczna ponieważ może doprowadzić do zawału. Ryzyko wystąpienia arytmii serca jest większe u osób, które mają podwyższony poziom cholesterolu, chorują na cukrzyce lub nałogowo palą papierosy. Do arytmii przyczynia się również nadmierny stres, spożywanie napojów z zawartością kofeiny oraz alkohol.

Objawy arytmii serca

Arytmia dzieli się na dwa rodzaje i w zależności od jej postaci ma różne objawy. Częstoskurcz czyli przyspieszenie podstawowego rytmu serca powyżej 100 uderzeń na minutę i rzadkoskurcz czyli spowolnienie rytmu poniżej 60 uderzeń. Oba te stany mogą mieć charakter stały lub napadowy. Częściej występują częstoskurcze. Powstają one zarówno w przedsionkach jak i komorach serca, komorowe są bardziej niebezpieczne od przedsionkowych i jeśli przybierają postać migotania komór, a nie zostanie zastosowana natychmiastowa akcja reanimacyjna prowadzą do śmierci chorego.

Częstoskurcz tachykardia - odczuwamy jako kołatanie, nieprzyjemne, szybkie bicie serca, pulsowanie w obrębie szyi. Towarzyszy mu osłabienie, uczucie omdlewania, poty, dezorientacja i zawroty głowy.

Rzadkoskurcz bradykardia - objawia się zmęczeniem, dusznością, uczuciem pustki w głowie, omdlewaniem. Rzadkoskurcz powodowany jest niedoczynnością przewodzenia bodźców elektrycznych w obrębie serca, gdy bodźce elektryczne nie docierają z przedsionków do komór prowadzić może do blokowania akcji serca.

Objawów arytmii serca nie można lekceważyć ponieważ choroba może prowadzić do poważnych zagrożeń dla zdrowia i życia pacjenta.

Arytmia - leczenie i profilaktyka

W przypadku niepokojących nas objawów należy udać się na konsultację do lekarza rodzinnego, gdy zachodzi podejrzenie arytmii serca lekarz wykona badanie EKG, które pozwoli wychwycić nierównomierny rytm serca. W przypadku arytmii okresowej lekarz skieruje pacjenta na badanie EKG metodą Holtera. Badanie polega na monitorowaniu pracy serca przez całą dobę. Lekarz zobowiązany jest do wykonania wszystkich badań, które potwierdzą występowanie arytmii i określą jej stopień.

Jeśli u pacjenta została zdiagnozowana arytmia serca, zazwyczaj wprowadza się leczenie farmakologiczne. Lekarz stwierdzi, czy jest to arytmia łagodna czy złośliwa i określi intensywność kuracji. W przypadku nawracających i niebezpiecznych dla życia arytmii, konieczne jest wszczepienie na stałe specjalnych urządzeń, tzw. kardiowertery-defibrylatory, dzięki którym praca serca zostanie ustabilizowana. Gdy zachodzi konieczność przyjmowania dużych dawek leków antyarytmicznych, wówczas niezbędne jest wszczepienie stymulatora serca, którego zadaniem jest zapewnienie odpowiedniej częstości akcji serca.

Leczenie arytmii zależy od rodzaju zaburzeń pracy serca oraz wieku i kondycji pacjenta. Leki antyarytmiczne mogą powodować niepożądane objawy, dlatego stosowane są po uprzednim wnikliwym przeanalizowaniu stanu zdrowia pacjenta.

W przypadkach nagłych dla przywrócenia normalnego rytmu serca, stosuje się wstrząs elektryczny w okolicy serca tzw. kardiowersję elektryczną.

Dla trwałego opanowania arytmii stosowane są specjalne urządzenia elektroniczne: w rzadkoskurczu rozrusznik stymulator, w częstoskurczach komorowych wszczepia się na stałe kardiowerter lub defibrylator.
Niekiedy wykonuje się ablację - zabieg polega na wprowadzeniu do serca urządzenia emitującego fale radiowe wysokiej częstotliwości wyłączające obszar serca odpowiedzialny za powstawanie arytmii.

Arytmia ma u podstaw różne przyczyny, w związku z tym trudno określić jednoznacznie jak jej zapobiegać. Na pewno ważne jest unikanie stresu, prowadzenie zdrowego trybu życia, oraz unikanie wszystkich czynników wpływających negatywnie na kondycję układu krążenia. Bardzo istotne jest, aby pacjent zmienił dotychczasowy styl życia, który niewątpliwie przyczyniał się do arytmii serca. Ważne jest zdrowe odżywianie, pozbycie się ewentualnej nadwagi, ograniczenie spożycia alkoholu oraz napojów wzbogacanych kofeiną, a także zaprzestanie palenia papierosów.